Τελέθριο όρος – Β.Εύβοια

Μια απο τις όμορφες γωνιές της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας είναι το όρος Τελέθριο , στη βόρεια Εύβοια. Σκεπασμένο απο την μια άκρη ως την άλλη με ενα πυκνό δάσος πεύκων και βελανιδιάς, με δεκάδες μονοπάτια και δασικούς δρόμους, γραφικά χωριά, μια διάσημη λουτρόπολη και πανέμορφες παραλίες στις γύρω ακτές.

Το Τελέθριο ειναι βουνό της βόρειας Εύβοιας. Εχει υψόμετρο 969 μέτρα και διεύθυνση απο τα ανατολικά προς τα δυτικά. Στην κορυφή του υπαρχει το εκκλησάκι του προφήτη Ηλία. Η περιοχή μαζί με την Λιχάδα και Γιάλτρα, είναι ενταγμένη στο Δίκτυο για τη φυση 2000. Στο Τελέθριο υπάρχουν πυκνά δάση με μεγάλη ποικιλία δέντρων, ρεματιές, φαράγγια και μικροί καταρράκτες. Το Τελέθριο είναι ένα απο τα χαμηλά βουνά (Λιχάδα, Τελέθριο, Ξηρόν Όρος) που μαζί με λοφώδεις και ομαλές περιοχές συναποτελούν το γενικό ανάγλυφο της Βόρειας Εύβοιας. Στους πρόποδες του, απο την νότια πλευρά, βρίσκεται το χωριό Ήλια.

Στην ίδια πλευρά υπαρχει η Μoνή Αγίου Γεωργίου Ηλίων, που απέχει 11 χιλιόμετρα απο την Αιδηψό, και σε χαμηλότερο υψόμετρο και νοτιότερα η Μόνη Αγίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου. Το 2001, στους νοτιους πρόποδες του Τελέθριου βρέθηκαν ερείπια του Μαντείου του Σελινουντίου Απολλωνος, για την ύπαρξη του οποίου υπάρχουν μαρτυρίες σε κείμενα του Στράβωνα. Τα ερείπια του Μαντείου βρίσκονται στην περιοχή «Αγιος Ταξιάρχης», βόρεια και ανατολικά του χωριού Ήλια.

Το Τελέθριο ειναι ένας παράδεισος για τους πεζοπόρους, τους ποδηλάτες, τους ταξιδιώτες που αναζητούν το αυθεντικό.

ΧΛΩΡΙΔΑ
Στα δάση του Τελέθριου, που ανήκουν στην κατηγορία «Μικτά Μεσογειακά Δάση» κυριαρχεί η πλατύφυλλος βελανιδιά. Το δάσος στα χαμηλότερα σημεία περιλαμβάνει πεύκα, κουμαριές, αδραχλιές κ.α., ενώ σε μεγαλύτερο υψόμετρο υπαρχει παρουσία άλλων ειδών, όπως χνοώδους δρυός και ποδισκοφόρου δρυός. Με βάση τη χαρτογράφηση των ελληνικών οικοτόπων, στο Τελέθριο υπάρχουν θαμνολίβαδα σκληρόφυλλων θαμνώνων (Μεσογειακοί δενδρώδεις θαμνώνες -Mattoral).

ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ
Στο Τελέθριο γίνονται εκδρομές, πεζοπορίες, ιππασία και ποδήλατο βουνού. Υπάρχουν χαρτογραφήμενες διαδρομές και μονοπάτια. Οι διαδρομές γίνονται μεσα απο ξέφωτα, λιβάδια, τις ορεινές λίμνες Μικρή και Μεγάλη Σβάλα και απο πυκνό δρύινο δάσος. Σημείο εκκίνησης μπορεί να είναι τα χωριά Ήλια, Πολύλοφος, Καστανιώτισσα, Γαλτσαδες, Σίμια, Άγιος, Ν. Πυργος και τα Λουτρά Αιδηψού.

ΙΑΜΑΤΙΚΑ ΛΟΥΤΡΑ
Στο νοτιοδυτικό άκρο του Τελέθριου βρίσκονται τα λουτρά της Αιδηψού. Οι θερμομεταλλικές πηγές που αναβλύζουν στην περιοχή και είναι ενα πολύτιμο δώρο της γης στον άνθρωπο που δεν άργησε να το θαυμάσει και να το εκμεταλλευτεί .
Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Δευκαλίωνας και η Πύρρα, μετα τον καταστροφικό κατακλυσμό που προκάλεσε ο Δίας για να τιμωρήσει τους ανθρώπους για το αμάρτημα του Προμηθέα, βρήκαν καταφύγιο στην Αιδηψό. Εκεί ακολουθώντας τη συμβουλή της Ήρας για να αποκτήσουν πολλά και γερά παιδιά, λούστηκαν στα θερμά νερά των πηγών και έτσι απέκτησαν τον Έλληνα, πατέρα όλων των ελληνικών φύλων.
Σύμφωνα με την επιστημονικά τεκμηριωμένη διαπίστωση, τα ιαματικά λουτρά της Αιδηψού ειναι ωφέλιμα για θεραπείες πρόληψης , αποκατάστασης και ευεξίας .

ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΙΝΤΑ
Στους πρόποδες του Τελέθριου καλλιεργούνται ελιές, αμπέλια, εσπεριδοειδή και παράγονται προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας .
Εξέχουσα θέση στη παγκόσμια αγορά έχουν τα ξηρά σύκα » Ταξιάρχης Βόρειας Εύβοιας » που καλλιεργούνται στη βόρεια πλευρά του Τελέθριου.
Προέρχονται απο συκόδεντρα της ποικιλίας Σμυρνέικη που καλλιεργούνται αποκλειστικά μεσα στη γεωγραφική ζώνη που καθορίζεται επακριβώς απο τις κοινότητες Ταξιάρχη, Νέος Πύργος, Αγ. Γεώργιος, Ωρεοί, Ιστιαια, Καμάρια, Καστανιώτισσα.

Η συλλογή, επεξεργασία, μεταποίηση και συσκευασία των ξηρών σύκων «Ταξιάρχης Βόρειας Εύβοιας» γίνεται εντός της ως άνω καθοριζόμενης ζώνης. Τα ξηρά σύκα » Ταξιάρχης Βόρειας Εύβοιας» πρέπει υποχρεωτικά να πληρούν τις παρακάτω προϋποθέσεις: α) να προέρχονται απο συκόδεντρα της ποικιλίας Σμυρνέικη που καλλιεργούνται υποχρεωτικά στην παραπάνω οριοθετειμένη «Γεωγραφική Ζώνη» και στα οποία εφαρμόζονται ανελλιπώς όλες οι παραδοσιακές καλλιεργητικές φροντίδες των συκοκαλλιεργητών της περιοχής .

Διαδρομή 1: Ήλια Μονή Αγίου Γεωργίου

Συνολικό μήκος: 3,1 χλμ. (1,4 χλμ χωματόδρομος, 1,7 χλμ. μονοπάτι)

Χρόνος πορείας: 1 ώρα και 45 λεπτά

Διαδρομή μέτριας δυσκολίας, κατάλληλη για πεζοπόρους σε καλή φυσική κατάσταση

Πρόκειται για την πιο απολαυστική πεζοπορία στο Τελέθριο! Στο μεγαλύτερο μήκος του το μονοπάτι διασχίζει ένα πυκνό δάσος που προσφέρει σκιά και δροσιά στον πεζοπόρο, ακόμα και τους πιο ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες!

Το μονοπάτι δεν έχει διασταυρώσεις και είναι καθαρό και σηματοδοτημένο, άρα δεν υπάρχει καμία δυσκολία να το ακολουθήσετε. Αν έχετε όχημα 4×4 ή μοτοσυκλέτα off road, μπορείτε να οδηγήσετε τα πρώτα 1,4 ανηφορικά χιλιόμετρα του χωματόδρομου ως την αρχή του μονοπατιού, και να κερδίσετε πολύ χρόνο και δυνάμεις. Νερό θα βρείτε στη Μονή Αγίου Γεωργίου. Για την επιστροφή σας, μπορείτε να κανονίσετε να έρθει να σας πάρει κάποιος φίλος με όχημα από τη Μονή, ή να περπατήσετε αντίστροφα το μονοπάτι, ή το καλύτερο από όλα να συνεχίσετε στη Διαδρομή 2, προς το χωριό Πολύλοφο.

Διαδρομή 2: Μονή Αγίου Γεωργίου – Πολύλοφο (Γουργουβίτσα)

Συνολικό μήκος: 4,5 χλμ. (1 χλμ χωματόδρομος, 3,5 χλμ. μονοπάτι)

Χρόνος πορείας: 2 ώρες

Εύκολη διαδρομή, κατάλληλη για όλους. Θέλει προσοχή σε ορισμένα σημεία του μονοπατιού δίπλα από ακόκρημνες ρεματιές.

Το μονοπάτι ξεκινάει ακριβώς πίσω από το μικρό κτίριο με τις τουαλέτες, στην είσοδο του μοναστηριού. Ανηφορίζετε μέσα από τα κτήματα της Μονής, και μετά από λίγο μπαίνετε μέσα στην πυκνή βλάστηση που σκεπάζει τη βουνοπλαγιά. Η σηματοδότηση είναι πολύ αραιή αλλά το μονοπάτι είναι καθαρό και σαφές, χωρίς διασταυρώσεις, και δεν θα δυσκολευτείτε καθόλου να το παρακολουθείτε.

Σε πολλά σημεία η βλάστηση είναι τόσο πυκνή, που σχηματίζει μια πράσινη ομπρέλα πάνω από τον πεζοπόρο! Μετά από 800 μ. φτάνετε σε ένα διάσελο όπου θα δείτε μια διασταύρωση: το δεξιό σκέλος ανηφορίζει στην πλαγιά προς τα ανατολικά (είναι όμως δύσβατο και πνιγμένο στη βλάστηση) και σας βγάζει στο δασικό δρόμο προς την κορυφή Γυμνό, απ’ όπου μπορείτε να συνεχίσετε προς τις Διαδρομές 4 και 5, δηλαδή προς τους καταρράκτες στην περιοχή Δαφνοκούκι.

Σε αυτή τη διασταύρωση όμως η συνέχεια της διαδρομής μας είναι ευθεία/ανατολικά. Από δω και πέρα το μονοπάτι συνεχίζει χωρίς πολλές ανηφορο-κατηφόρες στη νότια πλαγιά της κορυφής Βαλάντι, προσφέροντας εξαιρετική θέα από ψηλά προς τη Μονή Αγίου Γεωργίου και τον βόρειο Ευβοϊκό κόλπο. Μετά από 2,1 χλμ (από το μοναστήρι) φτάνετε σε ένα διάσελο όπου υπάρχει μία σηματοδοτημένη διασταύρωση μονοπατιών.

Για να ολοκληρώσετε αυτή τη Διαδρομή στρίβετε αριστερά (νότια) και μετά από 400 μέτρα έχετε βγει στο χωματόδρομο ακριβώς έξω από το χωριό Πολύλοφο. Αν όμως θέλετε να συνεχίσετε στη Διαδρομή 4, σε αυτή τη διασταύρωση ακολουθείτε το δεξιό μονοπάτι που ανηφορίζει στην απότομη βουνοπλαγιά προς τα βορειοανατολικά.

Διαδρομή 3: Πολύλοφο (Γουργουβίτσα) – Κορυφή Βαλάντι – Ξερή

Συνολικό μήκος: 4,3 χλμ. (1 χλμ χωματόδρομος, 3,3 χλμ. μονοπάτι)

Χρόνος πορείας: 1 ώρα και 45 λεπτά

Διαδρομή μεγάλης δυσκολίας, κατάλληλη για πεζοπόρους σε άριστη φυσική κατάσταση. Έχετε τουλάχιστον 2 λίτρα νερό μαζί σας, με ηλεκτρολύτες. Αποφύγετε να την κάνετε καλοκαίρι, με υψηλές θερμοκρασίες. Φορέστε μακρύ παντελόνι, για προστασία από τους αγκαθωτούς θάμνους.

Φεύγετε από το χωριό Πολύλοφο με κατεύθυνση προς το νεκροταφείο του χωριού, και από εκεί ακολουθείτε τον δύσβατο χωματόδρομο προς τα βορειοανατολικά. Μετά από 300 μέτρα περίπου θα αφήσετε το χωματόδρομο και θα στρίψετε δεξιά σε έναν ανηφορικό δρομάκι, και μετά από 120 μέτρα θα δείτε αριστερά σας την αφετηρία του μονοπατιού, που ανηφορίζει προς τα βόρεια.

Μετά από 400 μέτρα φτάνετε σε ένα διάσελο όπου θα συναντήσετε τη διασταύρωση του μονοπατιού προς Μονή Αγίου Γεωργίου δεξιά, αλλά εσείς συνεχίζετε ευθεία (βόρεια), ακολουθώντας την πινακίδα που γράφει «Προς κορυφή Βαλάντι 890 μ.». Το μονοπάτι, από το σημείο αυτό μέχρι να φτάσετε στην κορυφή Βαλάντι, είναι δύσβατο και σε πολλά σημεία του πνιγμένο στη βλάστηση. Η σήμανση επίσης είναι πολύ αραιή, αλλά παρά τις δυσκολίες μπορείτε με λίγη προσπάθεια να το ακολουθήσετε και να φτάσετε στην κορυφή Βαλάντι (υψόμετρο 890 μ.) όπου υπάρχει ένας μεγάλος λευκός σταυρός, και όπου θα ανταμοιφθείτε με μια εξαιρετική θέα.

Από εδώ το μονοπάτι κατηφορίζει προς τα βόρεια, κάπως πιο καθαρό από βλάστηση, και πιο βατό. Η σήμανση όμως εξακολουθεί να είναι αραιή και θέλει πολλή προσοχή για να μη το χάσετε. Θα διασχίσετε ένα μεγάλο λιβάδι, και μετά από 3,2 χλμ συνολικής πορείας σε μονοπάτι θα βγείτε στον δασικό δρόμο, λίγο δυτικά από την κορυφή Ξερή. Από εδώ, μπορείτε αν θέλετε να ακολουθήσετε τον δασικό αυτό δρόμο προς τα ανατολικά, να πάτε στην κορυφή Γυμνό, και από εκεί να κατηφορίσετε για να μπείτε στη Διαδρομή 5, προς τους καταρράκτες.

Διαδρομή 4: Καταρράκτες

4.1 Για το μικρό καταρράκτη:

Συνολικό μήκος: 1,2 χλμ (700 μ. χωματόδρομος, 500 μ. μονοπάτι)

Χρόνος πορείας: 40 λεπτά

Εύκολη διαδρομή, κατάλληλη για όλους.

4.2 Για τον μεγάλο καταρράκτη:

Συνολικό μήκος: 4 χλμ (3,6 χλμ. χωματόδρομος, 350 μ. μονοπάτι)

Χρόνος πορείας: 2 ώρες

Διαδρομή μέτριας δυσκολίας, κατάλληλη για πεζοπόρους σε καλή φυσική κατάσταση.

Η διαδρομή για τους καταρράκτες ξεκινάει περίπου 600 μ. ανατολικά από τα Ήλια, όπου ακολουθείτε τον χωματόδρομο που φεύγει βόρεια και ανηφορίζει προς το βουνό. Υπάρχει μια μεγάλη πινακίδα στη διασταύρωση, που γράφει «Προς καταρράκτες». Ο χωματόδρομος είναι δύσβατος, αλλά αν έχετε όχημα 4×4 ή off road μοτοσυκλέτα μπορείτε να οδηγήσετε το τμήμα του χωματόδρομου ως τις αφετήριες των μονοπατιών προς τους καταρράκτες, και έτσι να γλυτώσετε πολύ κόπο και χρόνο.

Το μονοπάτι για τον μικρό καταρράκτη είναι σηματοδοτημένο με την πινακίδα «Προς Μικρούς Καταρράκτες), είναι βατό και εύκολο, και έχει μήκος 500 μέτρα. Καταλήγει σε ένα σημείο της ρεματιάς όπου σχηματίζονται πολλοί μικροί «καταρράκτες» ύψους λίγων μέτρων ή και μικρότεροι από μέτρο, και πολλές λιμνούλες (βάθρες) με δροσερό κρυστάλλινο νερό όπου μπορείτε να βουτήξετε.

Το μονοπάτι για τον μεγάλο καταρράκτη ξεκινάει λίγο ψηλότερα στον χωματόδρομο, όπου θα δείτε μια ξύλινη πινακίδα που γράφει «Προς Κούφιο Πλάτανο». Ακολουθείτε αυτόν τον δύσβατο χωματόδρομο μέχρι το τέρμα του. Στο πλάτωμα που υπάρχει αμέσως μετά το ρεματάκι, βρίσκονται οι αφετηρίες δύο μονοπατιών: το δεξί μονοπάτι που ανηφορίζει βορειοανατολικά είναι η Διαδρομή 5 (δες παρακάτω), και το αριστερό μονοπάτι που ανηφορίζει βορειοδυτικά είναι αυτό που μετά από 350 μέτρα καταλήγει στον μεγάλο καταρράκτη. Αυτό το μονοπάτι είναι βατό, εύκολο και καλά σηματοδοτημένο. Ο μεγάλος καταρράκτης είναι όντως μεγάλος, αφού ρίχνει τα νερά του από ένα ύψος περίπου 27 μέτρων, και στη βάση του σχηματίζει μια μεγάλη λίμνη με δροσερά νερά ιδανικά για κολύμπι, μέσα σε ένα μαγευτικό τοπίο με πυκνή βλάστηση.

Διαδρομή 5: Κούφιος Πλάτανος – Κορυφή Γυμνό

Συνολικό μήκος: 4,1 χλμ (380 μ. χωματόδρομος, 3,7 χλμ. μονοπάτι)

Χρόνος πορείας: 2 ώρες και 30 λεπτά

Διαδρομή μέτριας δυσκολίας, κατάλληλη για πεζοπόρους σε καλή φυσική κατάσταση.

Φτάνετε στην περιοχή Κούφιος Πλάτανος (δες Διαδρομή 4) και από εκεί ακολουθείτε το δεξιό μονοπάτι, αυτό που ανηφορίζει προς τα βορειοανατολικά. Δεν υπάρχει σηματοδότηση στην αφετηρία του, αλλά αμέσως μετά υπάρχει επαρκής σηματοδότηση, το μονοπάτι είναι καθαρό από βλάστηση, βατό, και χωρίς καμμία δυσκολία.

Επίσης δεν έχει διασταυρώσεις που μπορεί να σας μπερδέψουν. Στο μεγαλύτερο μήκος του, κινείται κάτω από την πράσινη ομπρέλα που σχηματίζει το πυκνό δάσος! Μετά από 2,7 χλμ, έχετε βγει σε έναν δύσβατο χωματόδρομο, τον οποίο ακολουθείτε προς τα δεξιά (βόρεια) για 380 μέτρα, και από εκεί ακολουθείτε ένα μονοπάτι στα αριστερά σας (ανατολικά), το οποίο μετά από 730 μ. σας βγάζει στην κορυφή Γυμνό.

Η θέα από δω πάνω είναι μαγευτική, όπως και το τοπίο γύρω σας. Από εδώ, ένα μονοπάτι που φεύγει βόρεια, σας βγάζει μετά από 330 μέτρα στο δασικό δρόμο (αν έχετε κανονίσει να έρθουν να σας πάρουν με κάποιο όχημα), ή επιστρέφετε στον Κούφιο Πλάτανο ακολουθώντας αντίστροφα το μονοπάτι.